Een psychose is een psychiatrische toestand (psychische aandoening), waarbij de patiënt het normale contact met de – door zijn omgeving ervaren – werkelijkheid geheel of gedeeltelijk kwijt is.
Bij een psychose spreekt men van positieve en negatieve symptomen. Positieve symptomen zijn symptomen die bij mensen zonder psychose niet voorkomen en negatieve symptomen zijn gedragspatronen die bij mensen zonder psychose wel voorkomen.
Positieve symptomen kunnen zijn:
Wanen
Denkbeelden die niet overeenkomen met algemeen geaccepteerde opvattingen en of ideeën waarvan de patiënt niet af te brengen is met logisch redeneren. Vaak, maar niet altijd, is er ook sprake van paranoia; overmatige achterdocht die bijvoorbeeld leidt tot de inbeelding dat overal camera’s of microfoons verstopt zijn, dat er complotten zijn, of dat de persoon in kwestie gezocht wordt door de politie of door internationale veiligheidsdiensten.
Hallicunaties
Het waarnemen van zaken die er niet zijn, zoals stemmen in het hoofd, beelden, geuren of aanrakingen.
Verward denken
Psychotici en hun omgeving hebben erg veel moeite elkaar te begrijpen doordat het denk- en uitdrukkingsproces veranderd is door de psychose. Het is chaotisch en of te langzaam of te snel. Het gedrag van de patiënt is door zijn omgeving vaak niet meer te plaatsen (en vice versa). De gedachtenstop, waarbij de patiënt het gevoel heeft dat zijn gedachten plotseling volledig stoppen wordt als een ernstige vorm van denkstoornis gezien.
Verward spreken en schrijven
Zelfs als de gedachten van de patiënt samenhangend zijn kan hij problemen hebben deze in taal te uiten. Soms uit zich dit in gehaast spreken, vreemde woordkeuzes of het gebruik van neologismen. Bij grotere verwarring kunnen ook verschijnselen als echolalie, palilalie of glossolalie optreden.
Verstoorde emoties
Een patiënt kan versterkte emoties ervaren of totaal niet bij een situatie passende, zoals lachen op een begrafenis. Ook kan iemand schijnbaar zonder reden plotseling emotioneel worden; hij of zij begint bijvoorbeeld ineens te huilen. Emoties kunnen ook afwezig lijken.
Negatieve symptomen kunnen zijn:
Weinig spreken, gebrek aan initiatief tonen, een verstoord dag-nachtritme gedurende langere tijd, het hebben van weinig energie, geringe motorische expressie, een vlakke gezichtsuitdrukking en zich bovenmatig terugtrekken.
Boeken: Psychose en Schizofrenie
Auteur: B.C. Uijtenbogaardt