Prikkelbaredarmsyndroom (PDS), vroeger ook wel spastische darm of spastisch colon genoemd, is een chronische darmstoornis, waarbij de beweeglijkheid van het darmstelsel chronisch is verstoord. Onder normale omstandigheden zorgen de darmen ervoor dat het voedsel gekneed en getransporteerd wordt. Bij PDS gaan de bewegingen van de darm te snel of te langzaam. Dit gaat gepaard met buikklachten gecombineerd met een afwijkende stoelgang. De klachten nemen soms af bij defecatie of veranderen wanneer de ontlasting verandert. PDS kan van grote invloed zijn op iemands leven. PDS-patiënten ervaren vaak onbegrip en maatschappelijke problemen.
Voor PDS kunnen geen specifieke oorzaken gevonden worden. Sommigen spreken daarom liever van overklaarde buikklachten.
De klachten van PDS verschillen van persoon tot persoon en zelfs per persoon kunnen de klachten nog weer van dag tot dag verschillen. Soms hebben mensen maanden achtereen klachten, gevolgd door klachtenvrije perioden, waarna de symptomen weer kunnen opspelen. De klachten nemen klassiek toe naar de avond. Ook ’s nachts kunnen buikpijn en andere klachten voorkomen.
Buikpijn. Het meest kenmerkende symptoom van PDS is een zeurende, krampachtige of stekende pijn in de buik. Pijn kan op allerlei plekken in de buik worden gevoeld (maar vaak links) en vermindert soms na de stoelgang, soms ook na de maaltijd. De pijn kan zeer hevig zijn, en de dagelijkse bezigheden hinderen.
Afwijkend ontlastingspatroon. PDS gaat gepaard met een afwijkend ontlastingspatroon, bijvoorbeeld diarree, constipatie (verstopping) of een plotselinge niet-houdbare aandrang, met of zonder diarree. Anderen hebben een ontlastingspatroon waarbij diarree en verstopping elkaar afwisselen. Ook kan het ontlastingspatroon zich gedurende de dag wijzigen.
Gasophoping in de maag (boeren) en darmen (winderigheid).